Par meter

Onze vereniging heeft een PAR-meter aangeschaft. Dit apparaat helpt ons de kwaliteit van verschillende soorten LED-verlichting te beoordelen. LED-verlichting is er in veel varianten, en we willen zeker weten hoe geschikt ze zijn voor onze planten. Voorheen gebruikten we altijd TL-buizen, die een betrouwbare lichtbron waren.

Bij de keuze van planten speelt licht een cruciale rol, specifiek het licht dat planten daadwerkelijk kunnen gebruiken: PAR-licht (Photosynthetically Active Radiation). Wil je weten hoe het licht bij jou thuis is? Maak dan een afspraak met de leden van de TAC (Technische Advies Commissie): Frank, Gerrit of Marcel.

De PAR-waarde, oftewel fotosynthetisch actieve straling, is de meest relevante maatstaf voor de lichtsterkte die bijdraagt aan plantengroei. Deze waarde geeft direct aan hoeveel licht beschikbaar is voor fotosynthese. Daarom meten we met de PAR-meter zowel de PAR-waarde als de golflengtes van het licht.

Planten gebruiken zichtbaar licht voor fotosynthese, dat varieert van laag blauw tot (ver)rood licht en wordt beschreven als de golflengte tussen 380 nm en 750 nm. Het gebied tussen 400 nm en 700 nm is wat planten voornamelijk gebruiken om fotosynthese te stimuleren en wordt meestal fotosynthetisch actieve straling (PAR) genoemd. Plantenbiologen kwantificeren PAR met behulp van het aantal fotonen in het bereik van 400-700 nm dat gedurende een bepaalde tijd door een oppervlak wordt ontvangen, of de fotosynthetische fotonfluxdichtheid (PPFD) in de eenheden μmol/s. Deze waarde maakt geen onderscheid tussen fotonen van verschillende golflengten.

Algemene PAR-richtlijnen voor aquariums

Waar meten we:

Op de hoge waar de plant groeit. Dat bij voorste beplanting dus net boven de bodem.

Bij een lichtintensiteit tot 30 PAR spreken we over lage verlichting. Dit betekent dat je planten moet kiezen die goed groeien in weinig licht en die niet veel CO₂ nodig hebben. Hier zijn enkele geschikte bodembedekkers en lage planten voor een aquarium met weinig licht:

Bodembedekkers voor lage verlichting (<30 PAR)
🌱 Cryptocoryne-soorten (bijv. Cryptocoryne parva, Cryptocoryne wendtii) – Groeit langzaam, maar doet het goed in schaduwrijke aquaria.
🌱 Marsilea hirsuta – Lijkt op een mini-klavertje en groeit langzaam zonder veel licht.
🌱 Sagittaria subulata – Lage, grasachtige plant die zich kan verspreiden met uitlopers.
🌱 Helanthium tenellum (vroeger bekend als Echinodorus tenellus) – Een makkelijk te onderhouden tapijtplantje.

Andere lage planten die geschikt zijn
🌿 Anubias nana ‘Petite’ – Langzaam groeiende plant die weinig licht nodig heeft en klein blijft.
🌿 Bucephalandra-soorten – Kleine planten die goed groeien onder schaduwrijke omstandigheden.
🌿 Java-mos (Taxiphyllum barbieri) – Kan als bodembedekker gebruikt worden als je het vastzet met een netje of steen.

Tips voor een gezond aquarium bij lage verlichting
✅ Gebruik een voedingsrijke bodem of voeg vloeibare plantenvoeding toe.
✅ Beperk algen door niet te veel lichturen aan te houden (6-8 uur per dag is voldoende).
✅ CO₂ is niet per se nodig, maar een kleine toevoeging kan de groei versnellen.

Lage verlichting (30-50 PAR)

🌿 Anubias-soorten (Anubias barteri, Anubias nana) – Langzaam groeiend, geschikt voor schaduwrijke plekken.
🌿 Java-varen (Microsorum pteropus) – Makkelijk te onderhouden en groeit goed op hout of steen.
🌿 Cryptocoryne-soorten (Cryptocoryne wendtii, Cryptocoryne balansae) – Gedijt goed bij matig licht, maar groeit langzaam.
🌿 Bolbitis heudelotii (Afrikaanse watervaren) – Mooie varenachtige plant die aan hout of steen kan hechten.
🌿 Vallisneria-soorten (Vallisneria spiralis, Vallisneria americana) – Groeit in een breed scala aan lichtniveaus, ideaal voor de achtergrond.
🌿 Bucephalandra – Een langzame groeier die perfect is voor lagere lichtomstandigheden.

Extra tips voor succes
✅ Gebruik een goede voedingsbodem of vloeibare meststoffen voor voedingsbehoeftige planten.
✅ CO₂ is optioneel, maar kan de groei versnellen en de plantengroei verbeteren.
✅ Zorg voor een geschikte watercirculatie om voedingsstoffen goed te verspreiden.

Bij een lichtintensiteit van 50-100 PAR spreken we over matig tot fel licht, wat betekent dat je een bredere selectie aan planten kunt houden, inclusief sneller groeiende soorten en tapijtplantjes. Hier zijn een aantal goede opties voor verschillende zones in je aquarium:

Bodembedekkers (laagblijvend, tapijtvorming)
🌱 Monte Carlo (Micranthemum tweediei) – Vormt een dicht tapijt, makkelijker dan Hemianthus Cuba.
🌱 Dwarf Hairgrass (Eleocharis acicularis/parvula) – Grasachtig tapijt, snelgroeiend met voldoende licht.
🌱 Hemianthus callitrichoides (HC Cuba) – Zeer kleinbladige bodembedekker, vereist CO₂ en goede voeding.
🌱 Staurogyne repens – Lage voorgrondplant met een bossige groei, minder veeleisend dan HC Cuba.
🌱 Marsilea crenata/hirsuta – Tapijtplant die op klavertjes lijkt en minder CO₂ nodig heeft.

Middenzone planten (middelgrote planten, bossige groei)
🌿 Cryptocoryne wendtii – Sterke plant die in matig licht goed groeit.
🌿 Alternanthera reineckii ‘Mini’ – Compacte, roodachtige plant die bij sterker licht intenser kleurt.
🌿 Ludwigia palustris/super red – Roodbladige plant die feller kleurt bij hogere PAR-waarden.
🌿 Pogostemon helferi (‘Downoi’) – Unieke, gekrulde bladeren, ideaal voor aquascapes.

Achtergrondplanten (hoge en snelgroeiende soorten)
🌾 Rotala rotundifolia – Populaire plant die groen tot rood kleurt bij goed licht.
🌾 Limnophila sessiliflora – Sterk en snelgroeiend, goed alternatief voor Cabomba.
🌾 Hygrophila polysperma – Makkelijk, snelgroeiend en geschikt voor beginners.
🌾 Vallisneria spiralis/nana – Ideaal voor achtergrondbeplanting met sierlijke bladeren.

Tips voor een succesvol aquarium bij 50-100 PAR
✅ CO₂-aanvoer kan nodig zijn voor de meeste tapijt- en rode planten.
✅ Vloeibare meststoffen en wortelvoeding verbeteren de groei en kleur.
✅ Goede watercirculatie zorgt voor gelijkmatige verspreiding van nutriënten en CO₂.
✅ Lichtduur van 6-8 uur voorkomt algengroei.

Bij 100 PAR en hoger spreken we over hoog licht, wat betekent dat je een brede selectie aan veeleisende planten kunt houden, inclusief snelgroeiende en rode soorten. Dit lichtniveau stimuleert compacte groei en intense kleuren, maar vereist vaak CO₂-injectie en regelmatige bemesting om algenproblemen te voorkomen.

Bodembedekkers (tapijtvormend, laagblijvend)
🌱 Hemianthus callitrichoides (‘HC Cuba’) – Een van de kleinste tapijtplanten, maar vereist CO₂ en voedingsrijke bodem.
🌱 Monte Carlo (Micranthemum tweediei) – Iets makkelijker dan HC Cuba, groeit snel onder fel licht.
🌱 Dwarf Hairgrass (Eleocharis acicularis/parvula) – Vormt een grasachtig tapijt, snelle groei bij veel licht.
🌱 Glossostigma elatinoides – Compacte, snelgroeiende tapijtplant, maar kan omhoog groeien als licht onvoldoende is.
🌱 Utricularia graminifolia – Unieke vleesetende tapijtplant, heeft sterke verlichting en CO₂ nodig.

Middenzone planten (compacte en bossige soorten)
🌿 Alternanthera reineckii ‘Mini’ – Intense rode kleur bij sterk licht en goede voeding.
🌿 Pogostemon helferi (‘Downoi’) – Gekrulde bladeren, compact en ideaal voor aquascapes.
🌿 Staurogyne repens – Sterke, laagblijvende plant, geschikt voor de overgang van tapijt naar hogere planten.
🌿 Bucephalandra soorten – Compacte, langzaam groeiende plant met variërende kleuren en texturen.
🌿 Cryptocoryne flamingo – Roze Cryptocoryne, vereist veel licht en voedingsrijke bodem.

Achtergrondplanten (snelgroeiend en roodkleuring)
🌾 Rotala rotundifolia (en varianten zoals H’ra, Colorata, Orange Juice) – Groene tot rode tinten afhankelijk van licht en voeding.
🌾 Ludwigia inclinata ‘Pantanal’ – Een van de meest felgekleurde Ludwigia-soorten, oranje-rood bij sterk licht.
🌾 Hygrophila pinnatifida – Unieke, varenachtige plant die goed groeit onder fel licht.
🌾 Proserpinaca palustris (‘Mermaid Weed’) – Kleurt rood/oranje en krijgt een unieke bladvorm bij sterk licht.
🌾 Limnophila aromatica – Geurige plant die rood/purper kleurt bij sterke verlichting.

Speciale planten (uniek en veeleisend)
🌱 Tonina fluviatilis – Moeilijke plant die zacht, zuur water nodig heeft en veel licht vereist.
🌱 Syngonanthus macrocaulon (‘Belem’) – Slanke, grasachtige plant, alleen geschikt voor high-tech aquaria.
🌱 Eriocaulon cinereum – Zeldzame, bolvormige plant met fijne bladeren, hoge licht- en voedingsbehoefte.

Belangrijke vereisten voor 100+ PAR aquaria
✅ CO₂-injectie is vrijwel verplicht om algen en plantstress te voorkomen.
✅ Regelmatige bemesting (NPK + sporenelementen) om tekorten te vermijden.
✅ Sterke watercirculatie om CO₂ en nutriënten gelijkmatig te verdelen.
✅ Goede lichtduur (6-8 uur) om algen onder controle te houden.
✅ Regelmatig snoeien om dichte plantengroei en een gezonde aquascape te behouden.